Verim ve Kalitenin TEK İSMİ

ÇİLEK ÇEŞİTLERİNİ GÖRMEK İÇİN TIKLAYIN

Toprak Hazırlığı:
Çilek yetiştiriciliğinde en ideal toprak; pH 6,5-7 olan, su tutmakapasitesi düşük, kumlu tınlı hafif bünyeli topraklardır.Yetiştiricilik yapılacak toprak hastalıklar ve nematod yönünden temizolmalıdır. Dekara 4-5 ton yanmış çiftlik gübresi verildikten sonratoprak fumige yada solarize edilmelidir. Toprak fumigasyonundan sonradekara 50 kg 15:15:15 veya 50 kg potasyum sülfat, 10-15 kg hesabıylasaf azot ve triple süper fosfat ilave edilerek toprağa iyicekarıştırılmalıdır. Masuralar 60-70 cm genişliğinde, 25-30 cmyüksekliğinde olmalı ve büyük arazilerde karık pulluğu, küçük alanlardaise elle yapılmalıdır.
Fide Yetiştiriciliğinin Önemi:
Çilek bahçesi kurmak için kullanılacak fideler mutlaka özel birfidelikte üretilmelidir. Fide parseli hastalık ve zararlılardan ariolmalıdır. Çilek fide üretimi için dikimler bölgelere göre değişmeklebirlikte genellikle mart-nisan aylarında frigo bitkiyle yapılır.Bitkiler hazırlanan düz araziye 1x1 metre aralık ve mesafede dikilir.Dikimler kökler 8-10 cm’den kesilip %0.1’lik ‘Benlate’ çözeltisinebatırıldıktan sonra yapılmalı ve ardından can suyu verilmelidir. Fideüretiminde sulama yağmurlama sulama olmalıdır.
Dikim Zamanları:
1- Yaz Dikimi : Frigo fidelerde temmuz-ağustos aylarındayapılır. Frigo fide, fidelikten aralık-ocak aylarında sökülerektemizlenen ‘Benlate’ ile ilaçlanan –2 C’ de soğuk hava depolarındasaklanmış olan fide tipidir. Soğuk havadan çıkartılan frigo fideler birgece suda bırakılmalı, serin saatlerde dikim yapılmalıdır. Dikim 30x35cm aralık ve mesafelerde üçgen şeklinde yapılır. Dikimden sonrabitkiler günde 2-3 defa olmak üzere 15-20 gün üstten sulanmalıdır. Aksihalde sıcak yaz günlerinde fidelerin tutması güçleşir. Dikimden hemensonra açan çiçekler ve kollar koparılır. Bunun amacı bitkinin dahakuvvetli büyümesini sağlamaktır. Bu dikim sisteminde dekara 6.000-7.000fide kullanılmaktadır. Bir dekardan 5-7 ton ürün alınabilmektedir.
2- Tüplü Taze Fide Dikimi : Bu yöntemle fidelikte mayıs-haziranaylarında oluşan yavru bitkiler steril yetiştirme ortamlarında küçükplastik torbalarda mistleme altında köklendirilir ve temmuz-ağustosaylarında esas yerlerine dikilir. Erkencilikte birinci sırayı alır aynızamanda verim yönünden yaz dikimi kadar verimlidir. Bu dikim sistemindekış ayları boyunca meyve alındığı için üretim ısıtılan seralarda veyadomna karşı önlem alınan seralarda yapılmalıdır.
3- Kış Dikimi : Kışları ılık geçen yerlerde (Akdeniz) ekim-kasımaylarında taze fidelerle yapılan dikim şeklidir. Fide kökleri 8-10 cmkalacak şekilde ve taç tuvaleti 2-3 genç yaprak olacak şekilde yapılır.Fideler % 0.1’lik ‘Benlate’ çözeltisine 5-10 dakika batırılıp, açılançukurlara tam kök boğazı hizasında dikilir. Dikimden sonra bolca cansuyu verilir. Dikim 25x30 cm aralık ve mesafelerde üçgen şekildeyapılır. Dekara 7.000-8.000 fide dikilir. Verim oldukça düşüktür.Birinci yıl 1-1.5 ton ikinci yıl 4-5 ton ürün alınabilir.
4- İlkbahar Dikimi: Kışları soğuk geçen bölgelerde genelliklenisan ayında yapılan dikim şeklidir. Bu dikimde frigo fidelerkullanılır. Bu bitkiler mayıs ve haziran aylarında az miktarda çiçekaçarak meyve verir. Ancak esas ürün ertesi yıl alınır.
5- Sonbahar Dikimi : Fidelikten sökülen taze fidelerle eylülayında yapılan dikim şeklidir. Bu dikimde erken meyve elde edilmesinekarşın, meyve verim ve kalitesi düşük olur. Ayrıca Akdeniz Bölgesindeeylül ayı sıcak olduğundan fidelerin tutma oranı düşük olmaktadır. Budikimde yetiştiricilik örtü altında yapılmalıdır. Bitkiler erken çiçekaçmakta ve kış aylarında meydana gelen donlardan zarar görebilmektedir.
Yetiştirme Ortamları:
1. Örtüaltında Yetiştiricilik :
Akdeniz Bölgesi erkenci çilek yetiştiriciliğinde önemli bir yeresahiptir. Erkencilikte amaç kasım, aralık ve ocak aylarında ürün eldeedip bunu yüksek fiyatlardan satmaktır. Bu nedenle bu aylarda ürünyetiştirebilecek örtü sistemlerinin kullanılması gerekmektedir. Örtüaltı çilek yetiştiriciliği; ısıtmalı ve ısıtmasız cam ve plastikseralar ile yüksek ve alçak tünellerde yapılmaktadır. Örtü altıyetiştiriciliğinde dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan birerken dönemde açan çiçeklerin donlardan zarar görmemesi için gereklitedbirlerin alınmasıdır. Bunun için sera üstünden yağmurlama, ısıtmayapmak yada daha kolay uygulanabilen sera içine ikinci bir alçak tünelkurma yöntemleri uygulanabilir.
2- Açıkta Yetiştiricilik :
Çilek –10 C’ye kadar özel bir tedbir almadan yetiştirilebilir. Dahasoğuk bölgelerde bitkilerin saman, kuru yaprak v.s. gibi materyallerleörtülerek dondan korunması gerekir. İlkbaharın geç donları Akdenizbölgesi ve benzeri yerlerde sorun olabilir. Açıkta çilekyetiştiriciliği gerekli tedbirler alındığı taktirde tüm bölgelerimiziçin uygundur. Hasat bölgelere göre değişir. İlk ürünler Akdenizbölgesinde mart ortasından itibaren öteki bölgelerimizde ise mayıs,haziran aylarından itibaren alınmaya başlanır. Bu yetiştiriciliktehasat süresi kısa olup, kış aylarındaki düşük sıcaklıklardan açan çiçekve meyveler zarar görmektedir. Verim örtü altı yetiştiriciliğine göredüşüktür.
Bakım İşlemleri:
Malçlama
Çilek yetiştiriciliğinde oldukça yararlı olan malçlama, yabancı otlarınçıkmaması, erkenci ve kaliteli ürün elde etmek için masuralar siyahplastikle örtülmelidir. Siyah plastik yaz dikimlerinde dikimden sonrakiaylarda (eylül-ekim), kış dikimlerinde ise dikim öncesi yapılmalıdır.
Sulama
Çilek aşırı suya karşı hassas bir bitkidir. Bu nedenle dengeli birsulama yapılmalıdır. Aşırı sulama sonucu mantarsal hastalıklar vekloroz ortaya çıkar. Sulama yöntemleri; karık, yağmurlama ve damlasulamadır.
Gübreleme
En iyi gübreleme yaprak ve toprak analizine göre yapılandır. Gübrelemeyapraktan ve topraktan uygulanabilir. Topraktan uygulamada en uygunolanı gübrenin damla sulamayla birlikte verilmesidir. Bu sistemde gübrekaybı azalmakta ve bitkiler için yarayışlılığı artmaktadır. Çilekticari gübrelerden en çok azota ihtiyaç duyar. Bu uygulamaya dikimdenyaklaşık bir ay sonra başlamalı ve hasat sonuna kadar uygulamaya devamedilmelidir. Soğuk bölgelerde kış aylarında gübre uygulamalarına araverilmelidir. Analiz yapılmadığı taktirde yetiştiricilik periyoduboyunca yaklaşık dekara 25-30 kg saf N düşecek şekilde azot içerikligübreler aylara göre bölünerek verilmelidir. Damla sulama uygulandığıtaktirde haftalara bölünerek vermek daha iyidir. Kış soğuklarınadayanımı arttırmak için K içerikli gübrelerle de gübrelemeyapılmalıdır. Toprak kireçli değilse hasat periyodu boyunca meyvelerinyumuşamaması ve sertliğini kaybetmemesi için Ca içerikli gübrelemeyapılmalıdır. Kireççe zengin topraklarda pH 7-7.5’ü geçtiği durumlardakloroz görülür. Bunun için bitkiler Fe şelatlı gübrelerlegübrelenmelidir.
Kolların Kesilmesi
Çilek yetiştiriciliğinde kol temizliği verim yönünden çok önemlidir.Kollar kesilmediği zaman verim çok düşer. Kollar görülür görülmez hementemizlenmelidir.
Çeşitleri:
Çilek yetiştiriciliğinde çeşit seçimi büyük önem taşır. Her çeşit herbölgede iyi sonuç vermez. Sofralık ve sanayi çeşitleri farklı olduğugibi, sera ve açıkta yetiştiricilik içinde çeşitler farklıdır. Halenyetiştiriciliği yapılan ve yetiştirilmesi önerilen bazı çeşitlerşunlardır: Pocahontas, Dorit (216), , Seascape,Camarosa, Honeoye, Oso Grande ve Sweet Charlie.
Balcalı -1   Balcalı -2   Balcalı -3     Douglas   Yalova-I5    Yalova-104
Aliso  Tioga   Pocahontas  Dana  Selva
Redchie    Brio        Pajaro
Chandler       Lester
    ÇİLEK ÇEŞİTLERİNİ GÖRMEK İÇİN TIKLAYIN

İçel bölgesinde çilek yetiştiriiliğinde verim ve kaliteyi artırmak ve erkencilik sağlamak amacıyla Alata da 4 yeni (Cruz, Toro, Tufts, Vista ) ve 1 standart çeşitle (pocahontas) 2 yıl süren bir araştırma yapılmıştır. Denemelerde kış dikim yöntemi uygulanmış ve erken üretim için alçak ve yüksek tüneller kullanılmıştır.

Elde olunan sonuçlara göre, bölgede birim alandan ürünü en az 4 katına çıkarmak mümkün görünmektedir. Pocahontas da da özel fide yetiştirme parsellerinden alınan hastalıksız yavru bitkilerin kullanılmasıyla verim ve kalite önemli düzeyde artmıştır.

İki yılın toplam verimlerine göre Vista önde gelmektedir, bunu Tufts ve Pocahontas izlemektedir. 1.Kalite meyve oranı en yüksek olan çeşit ilk yılda Tufts, 2. yılda Cruz, en fazla ıskarta meyve veren çeşit ise her iki yılda da Pocahontas olmuştur.

Erkencilik açısından örtü altı yetiştiriciliğinde, birinci yılda Cruz, Vista ve Tufts, ikinci yılda Cruz, Toro ve Tufts; açıktaki yetiştiricilikte ise birinci yılda Vista, Tufts ve Pocahontas, ikinci yılda ise Vista ve Pocahontas dikkati çekmişlerdir. Meyve iriliği bakımından 1. yılda Tufts ve Vista önde gelmekte, 2. yılda tüm çeşitlerde meyveler küçülmektedir. Her iki yılda da Pocahontas ın meyveleri öteki deneme çeşitlerinden küçük bulunmuştur.

Hastalık ve Zararlılar:
Çilek hastalıkları kök, meyve ve yaprak olmak üzere üç kısımdatoplanır. Kök hastalıkları içinde en yaygın olanı Phytophtora fragaria(Kırmızı kök çürüklüğü), Phytophtora cactorum (Kahverengi çürüklük),Rhizoctonia solani (Siyah kök çürüklüğü) dür. Kök hastalıklarıtopraktan bulaştığı için toprak fumige yada solarize edilmelidir. Bununyanında dayanıklı çeşit kullanmak ve kültürel tedbirlere önem vermekgerekmektedir. Meyve hastalıkları içinde en yaygın olanı Botrytisdir.Bu hastalığa karşı meyve tutumundan sonra birkaç kez sistemik mantariilaçlar kullanılmalıdır ve sık sık havalandırma yapılmalıdır.
Yaprak hastalıklarından Yaprak Leke Hastalığı en yaygın olanıdır. Buhastalığa karşı meyve tutumundan sonra birkaç kez sistemik mantariilaçlar kullanılmalıdır. Örtü altı yetiştiriciliğinde sık sıkhavalandırma yapılmalıdır. Çilek yetiştiriciliğinde virüslere karşı enetkili yöntem sağlıklı fide ile bahçe tesisidir.
Çileklerde en çok görülen zararlılar kırmızı örümcek ve yaprakbitleridir. Bu zararlılarla mücadelede spesifik akarisitlerkullanılmalıdır. Ayrıca dayanıklı çeşit kullanımına özengösterilmelidir. Çilek yetiştiriciliğinde nematodlar da önemli birsorundur. Bunlarla mücadelenin en iyi yolu sağlıklı ve temiz fidekullanılması yanında toprağın fumige edilmesidir. Çilekyetiştiriciliğinde özellikle örtü altı yetiştiricilikte kış aylarındameyvelerde tozlanma ve döllenme noksanlığından kaynaklanan şekilbozukluklarına sıkça rastlanmaktadır. Bu sorun sera içerisine arıkovanı konmak suretiyle çözümlenmelidir