CEVİZ YETİŞTİRİCİLİĞİ-HASTALIK VE ZARARLILARI
GİRİŞ
Ceviz ağacı , meyvesi ve kerestesi yönüyle oldukça önemlidir.
Ayrıca yeşil kabuğundan ve kökleriden boya elde edilmektedir.
Ceviz meyvesinde en fazla A vitamini bulunur.Cevizin kuru ve
taze tüketime uygun çeşitleri vardır.
Ceviz ; 800-1800 saat soğuklama ihtiyacı gösterir.
Ceviz ağacı ; -25 oC , + 38 oC ’ye kadar dayanıklılık gösterir.
Ancak geç donlar memleketimizde çok görülmektedir ve gözleri
uyanmış hangi bitki olursa olsun dona karşı savunması azalır.
TESİSİ VE BAKIMI :
Ceviz ağaçları ; toprak bakımından seçici olmamakla beraber
taban suyu seviyesi kışın 2,5-3m.’den yukarı çıkmayan , fazla su tutmayan gevşek,
süzek, çakıllı,alüvyial topraklardan hoşlanır.
Cevizin kirece dayanıklılığı fazladır.Yüksek taban suyu
ceviz
ağacının gelişmesinin aksamasına, yaprakların damar aralarının
açık yeşil, damarlarının kahverengi renk almasına , sürgün
uçlarının kurumasına , bir kaç yıl içerisinde de ağacın kurumasına
yol açar.
Ceviz bahcesi aşılı fidanlarla tesis edilir.
Sulama imkanı olmayan
yerlerde tohumlar ,arazideki yerlerinde yerleştirilip
zamanı geldiğinde
aşılanırlar.
Dikim aralıkları zayıf topraklarda ve yamaç arazilerde
10X10 m.;kuvetli , taban yerlerde ise
dikim aralığı 12-14 m
olarak ayarlanmalıdır.
Tohumlar 60cm.çap ve 60cm .derinlikte açılacak çukura
dikileceklerdir.
Çukurun dibine 100-150’şer gram süper fosfat ve
potasyum sülfat gübreleri konulduktan sonra çukurdan
çıkan toprağa yanmış hayvan gübresi karıştırılarak ,
ekilmeli yanına herek dikilerek yeri belli edilmelidir.
.Aşılı fidanlar 4-5 yaşından itibaren verime başlar.
Dikim aralıklarını ise 10-12 yaşından sonra doldururlar.
Bu zaman zarfında ara ziraatı yapılabilir.( vişne,uygun
yerlere fındık,taban yerlerde tek yıllık bitki.)Ceviz ağacının
en iyi anlaşacağı kültür bitkisi asmadır. Fidanların ilk
dikim yılında ve imkan bulunan yerlerde yılda en az bir defa
sulama yapılır. Sonbaharda bir defa derin ,ilkbaharda toprak
zemininin uygun olduğu dönemde yüzlek sürüm
yapılır.
İlk yılın kış budamasında doruk dal 180cm’den kesilr. Doruk
dalın tepe
kısmına yakın boyunlu gözler koparılır. Seçilen ilk ana dalın
altındaki
kuvvetli sürgünlerde uç alma yapılır. Ancak HARTLEY gibi
terminal tomurcukları verimli olan çeşitlerde uç alma yapılmaz.
ÜRÜN BUDAMASI :
Ceviz ağaçlarında verimi artırmak üzere taç içerisini sıklaştıran
fazla kalınlaşmamış dallar dipten, taç yüzeyini oluşturan dallar da
2-3 yıllık
dal seviyelerinden budanarak seyreltimelidir. Ürün budamasında
daima
çıkarılan dalın kalınlığının bırakılan daldan ince olmasına özen
gösterilmelidir.
Ceviz ağacı 100-150 sene gibi ömre sahiptir.
Tekniğine uygun tesis edilmiş bahçelerde ağaç başına verim
120-150kg olmaktadır.
STANDART CEVİZ ÇEŞİTLERİNDE ARANAN ÖZELLİKLER:
· Ağacın erken meyveye yatması,
· Periyodisite göstermemesi
· Ağacın verimli olması
· Soğuklar ve güneş yanıklığına karşı dayanıklı olması,
· Ağacın sağlıklı bir gelişme göstermesi,hastalık ve zararlılara
karşı dayanıklı olması,
· Meyve iriliği, tüketimi taze olarak yapılacak ceviz tipleri
için çok iri kurutmalık cevizler için iri-orta meyve şekli düzgün
oval; iriliği mütecanis, kabuklu tane ağırlığı 10g’ dan
fazla olması gereklidir.
· Meyve kabuğu açık ve parlak renkli,düzgün iki
parçanın birbirine sıkıca yapışmış olması, ince olup kolayca
kırılması gereklidir.
· İç kabuktan kolaylıkla bütün olarak çıkmalı , iç
randımanı %50’den , iç ağırlığı 5 g’dan fazla,iç rengi çok açık
olmalıdır.İç, kabuk boşluğunu tamamen
doldurmalı , büzülme yapmamalıdır.Ceviz içinde
bulunan total yağ miktarı kuru maddenin %70’inden çok
olmamalıdır.
Cevizlerde tohum anacı olarak halen BALABAN çeşidi kullanılmaktadır.
HASTALIK VE ZARARLILARI:
Cevizlerde görülen en yaygın hastalık Karaleke , zararlı ise iç
kurdudur
. Şubat ayı içersinde %1.5-2’lik Bordo bulamacı ile bütün gövde
ve dallar yıkanmalı, yere dökülmüş olan yapraklar , kurumuş dallar
toplanarak yakılmalıdır. Mantar enfeksiyonuna karşı Mayıs ve
Hazinan aylarında koruyucu olarak iki ilaçlama yapılmalıdır
Meyveler can eriği iriliğini alınca Haziran ayı içersinde atılacak
bakırlı ilaç ile iç kurduna karşı insektisit de tatbik edilmelir.Yine
Temmuz ayının başında ve sonunda kabuk sertleşmeden önce 2
defa fungusit ve insektisit karışımı tatbik edilmelidir.
Genel olarak ceviz yetiştiriciliğinde yapılması gereken
faaliyetler
-cevizlerin fidandan değil tohumdan yetiştirilerek
aşılanması
-anacın ve çeşidin iyi seçilmesi
-budama yapılması
-sulama yapılması
-gübreleme yapılması
-İlaçlama yapılması dır
Ancak genel olarak yapılan ise
Fidan dikimi
Çeşide dikkat edilmemesi
Budama yapılmaması
Sulama yapılmaması
İlaçlama yapılmamasıdır
Ceviz için genel kanı sulamasanda gübrelemesende
budamasanda ilaçlamasanda fark etmez. Nasıl olsa
verim verir. En büyük yanlış maalesef budur. Bugün
ceviz için o kadar cazip değerler oluşmaktadır ki
İskilibimizin bu bu fırsatları kaçırmaması gerekiyor.
Ceviz ağacı varlığı olarak çok zengin olmamıza
rağmen hasat sonrası mahsulün miktarı o kadar düşük ki
memleketimiz her yıl büyük miktarda geliri eliyle geri tepiyor
.Benim ceviz dondu vermedi az verdi gibi sözlerle değerli
olan zamanımızı boşa harcıyoruz. Büyük miktarda bir
gelirden bahsediyorum. Ağaç başına verimin miktarından
yukarıda bahsettim. Gelin sizinle bir hesap yapalım
İskilip’te tahminen verim yaşında toplam 500 000 ağaç
ceviz var.
En kötü ihtimalle 50 kg verim verdiğini düşünürsek
İskilip’te 25 000 000 kg ceviz üretimi olur.Diğer hesapları
sizin yapmanızı rica ediyorum. Bu kadar geliri her yıl
geri tepiyoruz. Elimizde dikili durumda olan ceviz
ağaçlarını verimli çeşitleri üzerine aşılayarak işe
başlayabilirsiniz.Bu işlemi İskilip 2-3 yıl içerisinde
tamamlayabilirse bu gelirin İskilip’e gelmesine kim
dur diyebilir.
Bu durumun farkına varmamız gerek. Zira 1-2 eylül
tarihleri arasında Türkiye Ceviz Çalışma gurubunu
memleketimizde ağırladık. Araştırma enstitülerinden ,
üniversitelerden çok değerli hocalarımız memleketimize
geldiler. Hemşerilerim gelin bir adım ileriye gidelim.
Hepimizin cevizi elması armudu kirazı üzümü var.
Gelin bu işi bir adım ileriye götürelim ve elimizdeki
bu cevheri işleyelim. Altın madeninde bile bir gün altın
ancak İskilip’te ceviz hiçbir zaman bitmez. Olanakları tam
kullanamıyorsak aslında hiç kullanmıyoruzdur.
BAZI ÖNEMLİ CEVİZ ÇEŞİTLERİ:
|
ÇEŞİDİ
|
ÖZELLİĞİ
|
TOZLAYICISI
|
Yalova 1
|
Akdeniz ve Ege dışındaki tüm bölgelere önerilir. Taze ve kuru olarak tüketilir.Eylül sonunda hasat edilir.
|
Yalova 2 Yalova 4
|
Yalova 2
|
Taze tüketime elverişlidir. Kaydadeğer hastalık , zararlı, soğuk ve güneş
yanıklığı zarar.
|
Yalova 1
|
Yalova 3
|
Kuru olarak değerlendirmeye uygundur. Eylül sonunda hasat edilir.
Hastalık ve zararlılaramukavimdir.
|
Yalova 4
|
Yalova 4
|
Erkek ve dişi çiçekler birbirine yakın olgunlaşır.Kuru iç olarak tüketime
elverişlidir.eylül sonunda hasat edilir.
|
Yalova1 Yalova 3
|
Şebin
|
Tomurcuklar geç patlar iç kuru ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir.
|
Bilecik
|
Bilecik
|
Tomurcuklar geç uyanır. Lezzetlidir.İçkuru ceviz olarak tüketilir.
Eylül sonlarında hasat edilir.
|
|
1974/4
|
İç ceviz olarak tüketilir.
|
Yalova 4
|
1974/7
|
Taze tüketim için elverişlidir.Meyve çok iridir.
|
|
Franguetta
|
İlkbaharda geç uyanır. Kış soğuklarına dayanıksızdır.
|
|
Hartley
|
Oldukça geç uyanır.Kabuklu olarak satılır.İç kuru ceviz olarak tüketime
elverişli, Eylül ortalarında hasat edilir.
|
|
Payne
|
İlkbaharda erken uyanır. Çok verimlidir. Hastalık ve zararlılara hasastır
.iç kuru ceviz olarak tüketilir.Eylül sonunda hasat edilir.
|
|
Ashley
|
Payne’ye benzer verim ve kalitede üstündür.Yan tomurcuklar %80
verimlidir.
|
|
Midland
|
Meyve şekli oval ,üniform değil , kabuk rengi açık esmer, pürüzlülük
orta, kabukta yapışma çok iyi
iç kuru ceviz olarak tüketime uygundur.Eylül’ünikinci yarısında hasat edilir.
|
|
Ayhan Uslu
ZiraatMühendisi
5116442
ANASAYFA