Ogul Mevsimi
Koloni olarak yasayan arilar yine koloniler seklinde bölünerek çogalir. Bu bölünme bir kisim arinin, ana ariyla birlikte kovani terketmesiyle olusur. Koloninin bu sekilde bölünmesine ogul çikarma denir Arinin ogul çikarmasi için kek ile beslenmesi gereklidir.2 kez uygulandiktan sonra serbet vererek arinin yumurtlamasi saglanir.Koloninin ogul çikarma hazirligina basladiginin en önemli isareti kuluçkalik çerçeveleri üzerinde görülen ana ari memeleridir. Kovandaki ana ari, isçi arilar tarafindan yapilan yeni ana memelerine bile tahammül edemez ve tahrip etmeye çalisir. Ama ogul mevsiminde isçi arilar yeni ana ari üretmek için peteklerin alt kisimlarinda, yüksük seklinde ana ari hücreleri yaparlar ve ana arinin bu hücreleri tahrip etmesini engellerler. Genç ana ari çiktiginda isçi arilar bunlarin kavga etmesine izin vermez. Buna sinirlenen eski ana ari yumurtlamayi ve beslenmeyi birakir. Zayiflayarak uçmaya hazir hale gelir. Havanin müsait oldugu bir gün yanina bir kisim isçi ariyi da alarak kovani terkeder. Ana ari çevrede müsait bir agaç dalina konar. Kendisini takip eden diger arilar da üstüste konarak küme seklinde bir salkim olusturur. Salkim seklindeki ogul arisi arici tarafindan usulüne uygun sekilde alinarak yeni bir kovana konur. Ilk çikan ogulun anasi çiftlesmis oldugu için döllüdür ve hemen yumurtlamaya baslar. Fakat daha sonra çikan ogullarin genç analari çiftlesmedikleri için, dogumlarindan 5 ya da 6 gün sonra döllenme uçusuna çikarlar.
ANASAYFA
Kovandan çikan ilk ogullar analari yasli oldugu için uzaga uçamaz, bu yüzden nispeten ariligin yakinina ve alçak yerlere konarlar. Ikinci, üçüncü ve daha sonraki ogullar ise analari genç oldugu için daha uzaklara uçma ve yüksege konma egilimindedirler. Hatta bazen bu ogullar hiç konmayarak dogrudan yeni yuvalarina dogru uçabilirler.
Teneke çalmak, iki tasi birbirine vurmak, arilarin üzerine toprak atmak gibi. Bu yöntemlerin dogru oldugunu savunanlar oldugu gibi sakincali oldugunu iddia edenler de vardir. Bizim de uygulayip basarili sonuç aldigimiz yöntem, çikan arilarin üzerine su serpmektir. Süpürgeyle ya da baska bir yöntemle üzerine su serpilen arilar yagmur yagdigini zannederek, kisa zamanda toplanmaya baslarlar
Ogul kümesinin alçak ve daha rahat alinabilir yerlere konmasini saglamak için, konmasini istedigimiz yere ogul otu (melissa) ya da piyasadan alacagimiz ogul kokularindan sürmek faydalidir.
Ogulun kondugu yer yüksekte bir agaç dali ise, sakincasi yoksa arilari sarsmadan dal yavasça kesilir. Kovanin önüne genisçe bir bez serilir, bezin bir kenari kovan giris tahtasinin üzerine dogru konur. Dal yavasça bezin üzerine silkilir ve bezin üzerine birakilir. Arilar sürü seklinde kovana girmeye baslarlar.
Dal kesilemeyecek sekildeyse, uzunca bir sirigin ucuna bir teneke ya da ogul torbasi baglanir. Tenekenin içine bir parça balli petek yerlestirilir. Teneke uzatilarak arilarin altina getirilir, baska bir sirigin yardimiyla ya da merdivenle agaca çikarak, dal kuvvetlice silkilir. Teneke veya ogul torbasi asagi indirilerek kovana bosaltilir. Arilarin hepsi alinamadiysa bu hareket bir kaç kere tekrarlanir. Anaarinin kovana girdigi anlasilinca kovanin üzeri kapatilir.
ANASAYFA
OGUL ENGELLEME YÖNTEMLERI
Bir ari kolonisinin ogul çikarma arzusunun nedenleri bilinirse, bunu engellemenin yöntemleri de kendiliginden ortaya çikar. Bu nedenler kisaca sunlardir:
1) Ari nüfusu kovan içinde çok sikistigi zaman ogul çikararak bu sikisikliktan kurtulmak ister. Içerideki sikisikligin en büyük göstergesi ise özellikle günün sicak saatlerinde arilarin uçma tahtasinin üzerinden asagiya salkimlar olusturarak sarkmalaridir. Bu o kovanin ogul çikarma egiliminin ilk isaretidir.
2) Kovan içi havalandirma çok iyi degilse ya da kovan kizgin günes altinda bulunuyorsa arilar içeride bunalir ve ogul çikarma egilimine girer.
3) Ana arinin yumurtlama alanlarinin bitmesi. Ana ari petekler üzerinde yumurtlayacak bos hücre bulamiyorsa kovan yine ogul egilimine girer.
4) Ogul çikarma egilimi o ari irkinin kalitimsal bir özelligi olabilir. Bu tür bir özelligi olan ari irki kolayca ogul çikarma egilimine girer.
Ari kolonisinin ogul çikarma egilimini engellemek için alinmasi gerekli önlemler ise sunlardir:
1) Ilkbaharda hizli kuluçka faaliyeti sonucunda nüfus iyice arttigi için, arilar kuluçkalikta sikismadan balliklarin konulmasi gerekir.
2) Havalarin iyice isinmasiyla birlikte arilarin kovana rahatça girip çikmalarini saglamak ve kovan içi havalandirmaya yardimci olmak için, kovan giris delikleri sonuna kadar açik hale getirilir. Kovan kizgin günes altinda birakilmaz gölge altina koymak mümkün degilse, üzeri dal, çali, ot vesaire ile örtülür.
3) Çok hizli gelisen ve ogul çikarma egilimine girecegi anlasilan kovanlardan kapali gözlü yavrulu çerçevelerden alinarak zayif kovanlara verilir, böylece koloninin çok hizli gelismesi yavaslatilmis olur.
4) Ana ariya yumurtlayacak bos alan saglanir. Eger kuluçkaliktaki çerçeveler asiri yavru ya da asiri bal depolama yüzünden bloke olmussa, bunlar alinarak yerine bos çerçeveler konur. Böylece ana arinin rahatlikla yumurtalarini birakacagi alanlar saglanmis olur. Eger çerçeveler bal yüzünden bloke olmussa, bunlarin yerine kabartilmis petekli çerçeve koymamak gerekir. Çünkü arilar bu çerçeveleri de hemen bal ile doldurarak ana arinin yumurtlamasina imkan vermezler. Temel petekli çerçeve takilirsa, petekler kabartildikça ana ari yumurtasini koyma imkani bulur.
Ana ariya bol yumurtlama alani açmak için kuluçkaliktaki üzeri sirlanmis yavru gözlü çerçevelerden 4-5 tanesi alinarak yerine temel petek takilmis çerçeve konur. Yavrulu petekler ise balligin ortasina yerlestirilir. Böylece kuluçkalikta ana ariya yumurtlayacak genis bir alan yaratilmis olur. Eger kuluçkalikla ballik arasina ana izgarasi konursa ana ari üst kata çikip yumurtlayamayacagi için, kapali gözlerden yavrular çikmaya basladiktan sonra arilar üst kattaki bos peteklere hemen bal doldurmaya baslar.
5) Kuluçkaliktaki çerçeveler haftada bir kontrol edilerek varsa ana ari yüksükleri imha edilir. Ana ari yüksüklerinin yapilmis olmasi kovanin illaki ogul çikaracagi anlamina gelmez. Bu yüzden içinde yumurta bulunmayan hücreleri bozmak için zaman harcanmamalidir. Eger bu yüksüklerin içine yumurta ve ari sütü birakilmissa bu ogul hazirliginin en önemli isaretidir. Bu yüksükleri imha ederken dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan birisi de, kapali olup olmadiklaridir. Henüz kapatilmamis üzeri açik olan yüksükler rahatlikla imha edilebilir. Fakat eger kapali ana ari yüksügü varsa bu o kovanin ogul çikardigi anlamina gelir. Bu yüzden bütün yüksükleri imha etmek o kovani ana arisiz birakmak demektir. Kapali yüksükler görüldügünde bunlardan 1-2 tanesini seçerek bozmadan birakmak gerekir. Iri, gösterisli ve üzeri pütürlü olan ana memeleri tercih edilmelidir.
Ogul vermek amaciyla yapilan ana ari yüksüklerinin sayisi genelde 10-15 kadardir. Ana ariyi degistirmek için yapilan yüksükler ise 2-4 tane civarindadir.
Ilk çikan ogulun hangi kovandan çiktigi görüldüyse, diger ogullari engellemenin en pratik bir yolu da sudur: Ana kovan yerinden kaldirilip arilikta baska bir yere tasinarak, ogul arisi ana kovanin yerine konur. Böylece disaridaki tarlaci arilar da ogul kovana dahil olarak koloniyi çok güçlü bir hale getirirler. Tarlaci arilarini kaybettigi için nüfusu iyice azalan ana kovan ise ogul çikarmaktan vazgeçer.